Güney Afrika’dan Elektrikli Araç Üretimine Vergi Desteği
Elektrikli ve hidrojenle çalışan araçların üretimini teşvike etmek amacıyla Güney Afrika hükümeti, sektöre yönelik çarpıcı bir vergi indirimi uygulamaya koydu. Yeni teşvike göre, uygun yatırımlar için %150 vergi indirimi sağlanacak. Bu hamle, hem yerli hem de uluslararası yatırımcıları çekerek Güney Afrika’yı küresel elektrikli araç (EV) pazarında kritik bir oyuncu haline getirmeyi hedefliyor.
Güney Afrika Maliye Bakanı Enoch Godongwana, konuyla ilgili olarak şunları söyledi:
“Güney Afrika’da elektrikli araç üretimini teşvike etmek için 1 Mart 2026’dan itibaren yeni yatırımlar için bir yatırım indirimi uygulanacak.”
Bu politika, 1 Mart 2026 tarihinde yürülüğe girecek ve 1 Mart 2036’ya kadar devam edecek.
Teşvikin Detayları
Bu vergi indirimi, elektrikli ve hidrojenli araç üretimi için yeni bina, ekipman ve mevcut varlıkları geliştirme yatırımlarını kapsayacak. Ancak, söz konusu ekipman en az beş yıl boyunca esas olarak bu amaçla kullanılmazsa, yalnızca %50’si vergi indirimi olarak düşülebilecek. Teşvikin 2026/27 vergi yılı için maksimum 26,9 milyon ABD dolarlık bir üs sınırı olacak.
Otomotiv İş Konseyi (Naamsa) bu politikanın sektör için kritik bir adım olduğunu belirterek şu açıklamada bulundu:
“Bu (vergi teşviki), yatırım çekmek, yeniliği desteklemek ve sektörün Güney Afrika’da gelişmesini sağlamak adına önemli bir adımdır.”
ABD Tarifeleri ve Güney Afrika EV Pazarı
ABD’nin çin menşeili elektrikli araç ve bileşenlerine uyguladığı yeni tarifeler, Güney Afrika’nın büyüyen elektrikli araç endüstrisini de etkiliyor. Ancak, bu gelişme aynı zamanda yeni fırsatları da beraberinde getiriyor:
- Yeni Pazar Fırsatları: ABD ve AB’nin Çin’den gelen elektrikli araçlara yüksek gümrük vergileri uygulaması, Güney Afrika’yı alternatif bir pazar olarak öne çıkarabilir. Bu sayede elektrikli araç fiyatları yerel olarak düşebilir ve yeni istihdam olanakları yaratılabilir.
- Çinli Üreticilerin Yatırımları: En az üç Çinli elektrikli araç üreticisinin, Güney Afrika’da yatırım yapma olasılığını değerlendirdiği bildiriliyor.
Güney Afrika’nın ilk şebeke dışı elektrikli araç şarj ağını kuran CHARGE, bu girişimi memnuniyetle karşılayarak şunları belirtti:
“Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa tarafından %150 vergi teşviki yasalaştırıldı ve bu, EV endüstrisi için kritik bir adımdır.”
Güney Afrika’da EV Üretimi
Şu an Güney Afrika’da yerel olarak elektrikli araç üretilmiyor. Ancak, ülke bu durumu değiştirmek için büyük adımlar atıyor:
- Ticaret Bakanı, ilk yerli elektrikli araç üretiminin 2026’da başlayabileceğini belirtti.
- BMW, hibrit X3 modelinin özel üretim merkezi olarak Güney Afrika’yı seçti.
- Stellantis gibi mevcut üreticiler, yeni nesil enerji araçlarını (NEV) da kapsayan yatırımlar yapmayı değerlendiriyor.
Buna rağmen, Şubat 2025 itibariyle, Güney Afrika’da üretilen otomobillerin %99’u halen içten yanmalı motorlarla çalışıyor.
EV Endüstrisinin Karşı Karşıya Olduğu Zorluklar
Güney Afrika’nın elektrikli araç üretiminde güçlenmesi için aşması gereken büyük engeller bulunuyor:
- Enerji Sorunları: Elektrik kesintileri ve yetersiz şarj altyapısı, EV’lerin benimsenmesini zorlaştırıyor.
- Ekonomik Engeller: Yüksek maliyetler, tüketici talebini kısıtlayabilir.
- Regülasyon Belirsizlikleri: Hükümetin uzun vadeli EV politikalarına dair belirsizlik, yatırımları engelleyebilir.
Güney Afrika’nın sunduğu %150 vergi indirimi, ülkenin otomotiv endüstrisini dönüştürmek için cesur bir adım. Ancak, altyapı, politikalardaki netlik ve endüstri ortaklıkları olmadan, bu potansiyelin tam anlamıyla gerçekleşmesi zor gözüküyor.
